Έρευνα: Ο «χάρτης» των ΜΚΟ στην Ελλάδα

Ολοκληρώθηκε το δαιδαλώδες έργο της καταγραφής των ΜΚΟ που είχε ξεκινήσει από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε συνεργασία με άλλους φορείς, στο πλαίσιο του προγράμματος «Θαλής». Η 30μελής επιστημονική ομάδα κατέγραψε σε όλη τη χώρα 422 οργανώσεις, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες και σωματεία με κοινωφελές έργο, οι οποίες διαθέτουν οργανωτική αυτονομία και διοικητικές δομές, παρουσιάζουν χρονική διάρκεια (έχουν κλείσει 2 οικονομικές χρήσεις) και σημαντικό αριθμό επωφελουμένων, ενώ η δράση τους ξεπερνά γεωγραφικά τα όρια της γειτονιάς.
Εξ αυτών στη διαδικασία προθυμοποιήθηκαν να συμμετάσχουν 189 οργανώσεις και από αυτές την έρευνα έφεραν εις πέρας 157 οργανώσεις, δηλαδή το 37% του συνόλου. Οσοι δεν εκδήλωσαν ενδιαφέρον επικαλέσθηκαν τη μη ύπαρξη διαθέσιμων στοιχείων (38%), την αδυναμία συμμετοχής λόγω φόρτου εργασίας (43%), αλλά και την αντίθεση στην όλη διαδικασία (19%). Οι τελικοί συμμετέχοντες ήταν 90 σωματεία (57%) και 67 μη κερδοσκοπικές εταιρείες (43%).


Οι τομείς δράσης τους αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες που έχουν «γεννηθεί» από την παρατεταμένη οικονομική κρίση. «Ζητήσαμε από τις οργανώσεις να μας προσδιορίσουν το αντικείμενο των ενδιαφερόντων τους και διαπιστώσαμε ότι τα 2/3 δραστηριοποιούνται σε έως 3 τομείς, ενώ 6 οργανώσεις μάς απάντησαν ότι είναι ενεργές σε 8 διαφορετικούς τομείς» σημειώνει ο δρ Σωτήρης Πετρόπουλος, μεταδιδακτορικός ερευνητής και διδάσκων στο Παν. Πελοποννήσου. Ετσι, 111 ασχολούνται με την κοινωνική αλληλεγγύη και ένταξη, 100 με την υγεία, πρόνοια, σίτιση και στέγαση, 69 με εκπαίδευση, κατάρτιση και εργασιακά δικαιώματα, 59 με ανθρώπινα δικαιώματα και θέματα φύλου, κ.ά. Αυξανόμενο βαίνει το μέγεθος των εργασιών των οργανώσεων από το 2011 έως το 2013, έτη που περιλαμβάνει η μελέτη. Οι 2.090 μισθωτοί απασχολούμενοι το 2011 έγιναν 4.109 το 2012 και «παγιώθηκαν» σε 4.016 το 2013. «Ο αριθμός των μισθωτών στον τρίτο τομέα στην Ελλάδα αντιστοιχεί στον αριθμό προσωπικού μιας μέσης μεγάλης επιχείρησης, που εν δυνάμει απασχολεί έως 4.000 άτομα» σχολιάζει από την πλευρά του ο δρ Αστέρης Χουλιάρας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, «άρα, πέρα από τη συμβολή των ΜΚΟ στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, προσφέρουν και θέσεις εργασίας». Αντιστοίχως, έχει γιγαντωθεί και ο αριθμός των εθελοντών, πολλοί εκ των οποίων μπορεί να προσφέρουν εργασία σε πάνω από μία οργάνωση. Αυτοί στις υπό μελέτη οργανώσεις έφταναν τους 14.577 το 2011, έγιναν 15.540 το 2012 και «εκτινάχθηκαν» στους 19.869 το 2013.

Τρία κριτήρια

Για την αξιολόγηση των οργανώσεων εξετάσθηκαν τρία κριτήρια: η αποτελεσματικότητα, η οργάνωση και η διαφάνεια. Η τελική βαθμολογία κρίνεται ιδιαίτερα ενθαρρυντική: 22 οργανώσεις έλαβαν 4 αστέρια, 87 τρία και 48 δύο αστέρια. «Κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων, πολλές οργανώσεις βελτίωσαν τις αδυναμίες τους» σχολιάζει ο δρ Πετρόπουλος, «ανάρτησαν π.χ. στο Ιντερνετ το καταστατικό, τον ισολογισμό και τα ονόματα των μελών του Δ.Σ.». H συνέχιση της καταγραφής και αξιολόγησης των ΜΚΟ θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, ώστε να συσταθεί ένας κατάλογος αυτών, τον οποίο θα μπορούν να συμβουλεύονται χορηγοί ιδιώτες και ιδρύματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.