Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

Δίκτυο Μεσόγειος SOS: πώς διαχειριζόμαστε το νερό στην πόλη;

Την Τετάρτη 21 Μαρτίου, μία μέρα πριν την Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS πραγματοποίησε εκδήλωση με θέμα «Διαχείριση του νερού στην πόλη-Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας «Απο-Τιμώντας Νερό» & Στρογγυλό τραπέζι για την αστική χρήση του νερού« στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα.

Μπορεί η επιλογή της ημέρας να είχε συμβολικό χαρακτήρα, η ανάγκη όμως για μία εφ’όλης της ύλης συζήτηση πάνω στις κρίσιμες παραμέτρους της αστικής κατανάλωσης του Νερού αποτελεί ουσιαστική και επιτακτική αναγκαιότητα, καθώς πρόκειται για την χρήση που αφορά το σύνολο των πολιτών και κατ’επέκταση η αντιμετώπισή της με βιώσιμους και ορθολογικούς όρους κρίνεται ως καθοριστικής σημασίας για την εν γένει διαφύλαξη των υδατικών μας πόρων.




Η εκδήλωση, που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον εκπροσώπων θεσμικών φορέων, της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και αρκετών πολιτών, ξεκίνησε με εισαγωγική τοποθέτηση του Προέδρου του Δ.Σ. του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS κου Ευάγγελου Κουκιάσα, ο οποίος επεσήμανε την έλλειψη κουλτούρας και γνώσης, που χαρακτηρίζει τη χώρα μας, γύρω από τα ζητήματα διαχείρισης υδάτων, εξαιτίας της οποίας δημιουργήθηκε σε ολόκληρες γενιές η διαστρεβλωμένη αντίληψη περί συνεχούς επάρκειας των υδατικών πόρων. Παράλληλα παρουσίασε ακροθιγώς τους στόχους της έρευνας «Απο – Τιμώντας το Νερό» και ανακοίνωσε την υλοποίηση 2ετούς εκστρατείας, που στηριζόμενη στα ευρήματα της έρευνας, θα προωθήσει δράσεις και πολιτικές που θα συμβάλλουν στην εμπέδωση της αναγκαιότητας για ορθολογική χρήση του Νερού.

Εν συνεχεία το λόγο πήρε ο κος Μανώλης Καραμολέγκος, Μαθηματικός – Στατιστικός, MSc Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος αναφέρθηκε αναλυτικά στα ευρήματα της έρευνας και σε κάποια κρίσιμα συμπεράσματα που εξήχθησαν αναφορικά με την οικιακή κατανάλωση και τη σχέση των πολιτών με το Νερό. Ο κος Καραμολέγκος σημείωσε ότι αν και καταρχήν η έρευνα μπορεί να αξιολογηθεί ως ιδιαιτέρως έγκυρη και αξιόπιστη, καθώς οι συμμετέχοντες σε αυτήν ήταν πολίτες υψηλού μορφωτικού επιπέδου και στην πλειοψηφία τους ευαισθητοποιημένοι περιβαλλοντικά, εντούτοις υπάρχουν στοιχεία που προβληματίζουν αναφορικά με την σχέση τους με το Νερό, όπως το γεγονός ότι το 48,5% των ερωτηθέντων δεν ξέρει πόση ποσότητα νερού καταναλώνει, το 54,3% δεν γνωρίζει από πού προέρχεται το νερό που πίνει, ενώ το 52,8% δεν εφαρμόζει μέτρα εξοικονόμησης στο σπίτι.

Χαρακτηριστικό επίσης της ελλιπούς ενημέρωσης που υπάρχει είναι η αξιολόγηση που κάνουν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες για τις χρήσεις που θεωρούν ότι καταναλώνουν περισσότερο νερό. Έτσι, από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει πως οι ίδιοι εκτιμούν ότι το πλύσιμο της αυλής ή το πότισμα των φυτών δεν αποτελούν σημαντικό τμήμα της οικιακής κατανάλωσης, ενώ θεωρούν ότι σπαταλούν περισσότερο νερό στο μπάνιο και στο πλύσιμο ρούχων και πιάτων. Εντούτοις, σε επόμενες ερωτήσεις έχουν απαντήσει ότι πλένουν την αυλή/βεράντα τους με το λάστιχο, πρακτική που κατά κοινή ομολογία είναι σπάταλη, ενώ δεν επιλέγουν τα φυτά τους βάσει των αναγκών τους σε νερό. Εντύπωση επίσης προκαλεί η συναίνεση του 93% των συμμετεχόντων στην έρευνα σε μικρή οικονομική επιβάρυνση – σε περίοδο γενικευμένης οικονομικής στενότητας- προκειμένου να αποκατασταθούν ή να επισκευασθούν διαρροές ή βλάβες των δικτύων.

Οι εργασίες της εκδήλωσης συνεχίστηκαν με την τοποθέτηση του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων, ΥΠΕΚΑ κου Ανδρέα Ανδρεαδάκη, ο οποίος αφού συνεχάρη το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS για την πρωτοβουλία, αναφέρθηκε στα μέτρα που έχει εξαγγείλει το Υπουργείο προς την κατεύθυνση της ορθολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων με βασικούς άξονες την Επαναχρησιμοποίηση των υδάτων, την Εξοικονόμηση κατ’οίκον και τον Έλεγχο των διαρροών.

Ο κος Ανδρεαδάκης έθιξε επίσης κρίσιμα ζητήματα που άπτονται της διαχείρισης των υδατικών πόρων όπως η οικοσυστημική αξία τους, η τιμολογιακή πολιτική και η ανάγκη διαχείρισης της ζήτησης και όχι της προσφοράς, ενώ παράλληλα επεσήμανε τον διφυή χαρακτήρα του Νερού, όχι μόνο ως φυσικού πόρου αλλά και ως αγαθού με οικονομικό κόστος, καθώς προσφέρεται στον καταναλωτή, όχι στη φυσική του κατάσταση, αλλά μετά από επεξεργασία και μεταφορά, υπηρεσίες που έχουν οικονομικό κόστος.

Τέλος, ο Ειδικός Γραμματέας τόνισε τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες διαβούλευσης που έχουν ξεκινήσει από τον Οκτώβριο για τα Σχέδια Διαχείρισης των λεκανών απορροής και η οποία, όπως δήλωσε ο ίδιος, μέχρι στιγμής έχει υπάρξει χλιαρή.

Ακολούθησε η τοποθέτηση του Διευθύνοντα Συμβούλου της ΕΥΔΑΠ κου Νίκου Μπάρδη, στη διάρκεια της οποίας αναδείχθηκαν αρκετά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και στοιχεία του Νερού που υδροδοτεί το λεκανοπέδιο Αττικής. Πιο συγκεκριμένα ο κος Μπάρδης αναφέρθηκε στη χαμηλή του τιμή, η οποία παραμένει σταθερή από το 2008 και αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε 12 ευρώ το μήνα ανά νοικοκυριό 4 ατόμων, υπερθεματίζοντας δε προσέθεσε χαρακτηριστικά ότι η τιμή ενός εμφιαλωμένου νερού είναι 2.000 φορές μεγαλύτερη από την ίδια ποσότητα που διατίθεται από την ΕΥΔΑΠ. Ο κος Μπάρδης υπογράμμισε την πολύ καλή ποιότητα του παρεχόμενου νερού, παρά τα πεπαλαιωμένα δίκτυα (ηλικίας άνω των 80 ετών) και το τεράστιο μήκος τους (10.000 χλμ το δίκτυο ύδρευσης και 6.500 χλμ το αντίστοιχο αποχέτευσης) και τόνισε τη σημασία της ενημέρωσης και εκπαίδευσης, κυρίως της νέας γενιάς, πάνω στα θέματα εξοικονόμησης και των σχετικών πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η ΕΥΔΑΠ με καθημερινά σεμινάρια επιμόρφωσης στα σχολεία.

Κατόπιν το λόγο πήρε ο Δήμαρχος Λαρισαίων και Αντιπρόεδρος ΕΔΕΥΑ κος Κωνσταντίνος Τζανακούλης, ο οποίος στάθηκε με ιδιαίτερη έμφαση στο πρόβλημα της ελλιπούς ενημέρωσης, που ευθύνεται για την διαμόρφωση και παγίωση λανθασμένων απόψεων και, κυρίως πρακτικών, όσον αφορά στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στην Ελλάδα ο καθένας έχει την εντύπωση ότι το Νερό είναι δικό του και αναφέρθηκε στην κακοδιαχείριση που παρουσιάζεται στους περισσότερους τομείς και κυρίως στη γεωργία. Η ενημέρωση στα σχολεία, προβλήθηκε και από τον κο Τζανακούλη, ως αναγκαίος όρος για τη μετάβαση σε βιώσιμα μοντέλα διαχείρισης των υδατικών πόρων, ενώ παράλληλα παρουσιάστηκαν τα τοπικά προβλήματα των ΔΕΥΑ αλλά και κάποιες προσπάθειες προς την σωστή κατεύθυνση, όπως η λειτουργία σταθμών βιολογικού καθαρισμού.

Ο κος Χρήστος Μακρόπουλος, Λέκτορας, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, ΕΜΠ στην παρουσίασή του αναφέρθηκε στις τρεις εκφάνσεις του Αστικού Νερού που είναι η Ύδρευση, η Αποχέτευση και η Απορροή των Ομβρίων. Αν και μέχρι σήμερα οι μορφές αυτές σχεδιάζονταν και λειτουργούσαν ξεχωριστά, η σύγχρονη πραγματικότητα απαιτεί και η αποκτηθείσα τεχνογνωσία επιτρέπει πλέον, τη διασύνδεσή τους με στόχο την ορθολογική χρήση και κατ’επέκταση την εξοικονόμηση καθαρού πόσιμου νερού. Ο κος Μακρόπουλος παρουσίασε τρόπους με τους οποίους η αυξημένη ζήτηση, που ακολούθησε την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της αύξησης του πληθυσμού των πόλεων, μπορεί να καλυφθεί μέσα από μη συμβατικούς τρόπους υδροδότησης όπως είναι η επαναχρησιμοποίηση γκρίζων νερών σε επίπεδο οικείας ή και των επεξεργασμένων λυμάτων από βιολογικούς καθαρισμούς (π.χ. Ψυτάλλεια), οι «έξυπνες» παρεμβάσεις αποκατάστασης και η χρήση βρόχινου νερού, καθώς όπως επεσήμανε περισσότερη από τη μισή ζήτηση δεν έχει λόγο να αφορά σε πόσιμο νερό. Η αξιοποίηση του Νερού δυο ταχυτήτων, όπως το χαρακτήρισε, όχι απλά δεν είναι απαγορευτική σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αλλά αντίθετα αποτελεί και μια ουσιαστική πρόταση για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά και για την οικονομικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων, που θα στηρίζεται στην πρόληψη και όχι στην εκ των υστέρων διαχείρισή τους. Τέλος ο κος Μακρόπουλος αναφέρθηκε και στις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σε επίπεδο πόλης, σε κοίτες φυσικών ρεμάτων, αλλά και σε άλλα σημεία στα οποία έχει καλυφθεί το αστικό Νερό, προκειμένου να υπάρξει ολιστική αντιμετώπιση των υδατικών προβλημάτων.

Το Στρογγυλό Τραπέζι ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση της κας Ερμιόνης Φρεζούλη, Υπεύθυνης Πολιτικής του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, η οποία τόνισε την επιτακτική ανάγκη χάραξης μιας οριζόντιας, κεντρικής πολιτικής για τα Νερά και της περαιτέρω προσαρμογής της σε περιφερειακό επίπεδο, ανάλογα με τις ιδιομορφίες και τις ανάγκες κάθε περιοχής, με αναγκαίο κι απαραίτητο όρο την ενεργοποίηση της τοπικής Αυτοδιοίκησης και τον συνεχή έλεγχο της εφαρμογής της από του δημόσιους φορείς. Η κα Φρεζούλη διευκρίνισε, ότι αν και το δικαίωμα του πολίτη σε ασφαλές Νερό είναι αδιαμφισβήτητο και αδιαπραγμάτευτο, ο δημόσιος χαρακτήρας του δε σημαίνει ότι το Νερό είναι χωρίς οικονομική αξία. Απαιτείται περιορισμός της κατανάλωσης και ορθολογική χρήση από τους πολίτες και την τοπική Αυτοδιοίκηση, περιορισμός των διαρροών, προώθηση της επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων σε χρήσεις που δεν απαιτείται πόσιμο Νερό. Τέλος η κα Φρεζούλη επεξέτεινε την πρόταση για περιβαλλοντική εκπαίδευση, η ανάγκη της οποίας επισημάνθηκε από το σύνολο των ομιλητών, όχι μόνο στους μαθητές αλλά και σε ευρύ κύκλο επαγγελματικών ομάδων, όπως υδραυλικών, αρχιτεκτόνων κ.λ. που μπορούν να εκπαιδευτούν και να προωθήσουν σύγχρονές πρακτικές εξοικονόμησης στο πλαίσιο της εργασίας τους.

Μετά το πέρας των εισηγήσεων ακολούθησαν παρεμβάσεις από τον κο Διονύσιο Ξένο, Ειδικό Σύμβουλο Περιφέρειας Αττικής και την κα Ισμήνη Κυριαζοπούλου από την Ομάδα Συμβούλων ΕΓΥ, η οποία αναφέρθηκε επιγραμματικά στο πρόγραμμα Εξοικονόμηση κατ’οίκον, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ζωηρή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ του κοινού, που αποτύπωσε το έντονο ενδιαφέρον των πολιτών για ζητήματα όπως η ποιότητα και ο δημόσιος χαρακτήρας του Νερού.

Δείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας «Απο – Τιμώντας το Νερό»

Δείτε τις παρουσιάσεις της εκδήλωσης εδώ και εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου